Отежнатото дишење на нос е честа состојба која може да биде привремена или хронична. Може да биде еднострана или билатерална односно да ја засегне едната носна празнина или двете и може значително да влијае на квалитетот на животот – особено при спиење и физичка активност.
Најчести причини за отежнато носно дишење
Функционални и воспалителни причини:
Хроничен или алергиски ринитис
- Постојано отечена слузница
- Често придружена со кивање, чешање, течење нос
Хипертрофија на носни конхи (особено долната)
- Зголемени носни школки кои го затвораат носниот канал
Девијација на носна преграда (септум)
- Кривина на септумот која физички го блокира воздухот
Назални полипи
- Безболни растечки ткива во носот, особено кај пациенти со астма или алергии
Инфекции (вирусни, бактериски)
- Настинки, синусити со оток и затнат нос.
Хипертрофија на долна носна конха претставува зголемување на волуменот на долната носна школка (concha inferior), што резултира со отежнато носно дишење, чувство на затнат нос и често – нарушен сон или квалитет на живот.
Што се долни носни конхи (школки)?
Долните носни конхи (inferior turbinates) се структури во внатрешноста на носот, обложени со слузница, чие основно дејство е:
- Да го загреат, овлажнат и прочистат воздухот што го вдишуваме.
- Имаат еректилно ткиво, кое природно се зголемува/намалува за да го регулира протокот на воздух.
Кога тоа ткиво постојано е отечено – зголемено, настанува хипертрофија.
Причини за хипертрофија
Хроничен ринитис – најчесто:
- Алергиски (постојан алергиски одговор)
- Неалергиски (професионален, вазомоторен ринитис)
Реактивна хипертрофија – како компензација на:
- Девијација на носната преграда (септум)
- Зголемување само на едната страна
Долготрајна употреба на деконгестиви (на пр. нафазолин) – создава зависност и дополнителна хипертрофија
Чести инфекции или хроничен синузитис
Каутеризацијата и радиофреквентната коблација се минимално инвазивни процедури кои се користат за намалување на волуменот на долната носна конха за подобрување на носното дишење. Меѓутоа, се разликуваат по механизам, инвазивност, време на заздравување и несакани ефекти.
Предности на радиофреквентната коблација
- Помалку болка
- Брзо закрепнување
- Минимално оштетување на површинското мукозно ткиво
- Помал ризик од компликации (красти, инфекции)
Предности на каутеризацијата
- Поефтина
- Едноставна за изведување
- Брза постапка, достапна во повеќе установи
Заклучок:
Доколку приоритет се удобност, побрзо заздравување и минимални несакани ефекти – радиофреквентната коблација е подобар избор.
Доколку постапката треба да биде поефтина, а пациентот толерира мала непријатност – каутеризацијата е прифатлива опција.
Секогаш е најдобро да се советувате со ОРЛ-специјалист кој може да предложи соодветна метода според анатомијата, симптомите и претходните третмани.
Д-р Данчо Шурков
Специјалист оториноларинголог
„Жан Митрев Клиника“ – Скопје
