М-р Татјана Павлова: Нарушувања во исхраната – Сериозни состојби зад маската на „совршен изглед“

Современото општество и медиумите често наметнуваат нереални стандарди за убавина, што особено влијае врз младите. Сè повеќе млади девојчиња – дури и на возраст од 6 години – изразуваат незадоволство од сопствениот изглед. Оваа опсесија со телесниот изглед може да доведе до сериозни нарушувања во исхраната.

Најчести нарушувања во исхраната:

• Анорексија нервоза – свесно и опасно ограничување на храната, со цел губење на тежина.
• Булимија нервоза – повторувачки циклуси на прејадување, проследени со повраќање или употреба на лаксативи.

Овие нарушувања најчесто се јавуваат меѓу 14 и 20 години, а честопати се поврзани со професии кои бараат одржување „совршен“ изглед, како што се манекенство, балет, гимнастика и пливање. Атлетската анорексија е чест случај кај спортистки кои го намалуваат внесот на храна под влијание на притисоци од тренерите и општеството. Девојките кои се занимаваат со манекенство пред значајни ревии пијат само вода и јадат памук бидејќи тој е чиста целулоза и не е хранлива материја туку само поминува низ стомакот, намалувајќи ја гладта.

Физички и психички последици

Нарушувањата во исхраната влијаат на целиот организам:

Анорексија нервоза:

• Драстично губење на тежина (BMI17.5)
• Прекинување на менструалниот циклус
• Сува, жолтеникава кожа
• Остеопороза (губење на коскена маса)
• Намален сексуален нагон и чувствителност на студ

Булимија нервоза:

• Ерозија на забите
• Потечени жлезди
• Електролитен дисбаланс и дехидрација
• Гастроинтестинални проблеми
• Рани и иритации на усната шуплина

Рана интервенција е клучна: Брзото препознавање и дијагноза овозможуваат поефикасно лекување и превенција на долгорочни последици. Лекувањето е мултидисциплинарен процес и вклучува:

• Медицинска стабилизација
• Нутритивна поддршка
• Психолошка терапија
• Контрола на телесната тежина на здрав начин на исхрана

Во тешките случаи се препорачува хоспитализација, а доколку пациентот одбива терапија и неговото здравје е сериозно загрозено, можно е и присилно лекување.

Нутритивна поддршка кај нарушувања во исхранатa

Излезот од порочниот круг на изгладнување, депресија, анксиозност и телесна слабост е можен – но бара стручна поддршка и индивидуално прилагоден нутритивен план. Исхраната кај лица со анорексија или булимија мора да биде внимателно испланирана и следена од лекар и нутриционист.

Цели на нутритивната терапија:

• Враќање на телесната тежина во граници на нормална телесна тежина
• Воспоставување на редовни, балансирани оброци
• Корекција на нутритивни дефицити (електролити, витамини, минерали)
• Намалување на анксиозноста поврзана со храната
• Обнова на хормоналната и гастроинтестиналната функција

Зошто е важна правилната исхрана?

Кај лица со нарушувања во исхраната, телото страда од сериозен недостаток на енергија и хранливи материи. Поради тоа може да се јават гастроинтестинални проблеми (опстипација, рефлукс, болки), нарушен метаболизам, оштетени органи, хормонален дисбаланс и ослабен имунитет.

Што значи нутритивен успех?

Нормализирање на телесната тежина не значи само бројка на вага. Таа води кон:

• Нормализирање на хормоните (лептин, естроген, гонадотропини),
• Враќање на менструалниот циклус,
• Подобрување на менталната состојба и енергија.

Самолекувањето или импровизирани режими на исхрана може да предизвикаат дополнителна штета. Од таа причина потребен е индивидуализиран нутритивен план под супервизија на стручно лице – нутриционист, и мултидисциплинарен тим од специјалисти доктори поткрепено со психолошка или психијатриска поддршка зависно од индивидуалната состојба на пациентот.

Доколку ви е потребна консултација, ви стои на располагање стручен тим во клиничката болница „Жан Митрев“

М-р Татјана Павлова
Нутриционист
„Жан Митрев Клиника“ – Скопје